Okolnosti koje su primorale upravu logora da osnuje bolnicu u samom mestu Jasenovac su svakako razvoj jasenovačkog sistema logora smrti, koji je zahtevao angažovanje sve većeg broja ustaša, ali i blizina borbi koje su se odvijale na Kozari u leto 1942. godine. Pokretanje rada Ustaške bolnice, u kojoj bi se lečili pripadnici ustaških jedinica i članovi njihovih porodica, počelo je krajem oktobra ili početkom novembra 1942. godine.
Na čelu Ustaške bolnice stajao je dr Marin Jurčev, mladi lekar iz Kaštel Novog i beogradski student, koji je 1942. godine uhapšen zbog svog projugoslovenskog opredeljenja, i dopremljen u jasenovačke logore. Postao je ustaški oficir te je određen za upravnika Ustaške bolnice, a svi ostali lekari, kao i drugo medicinsko osoblje, regrutovani su isključivo iz reda logoraša. Za sve njih prelazak na rad u logorsku ili, pak, Ustašku bolnicu značio je nešto bolje uslove života i manje patnje u odnosu na ostale logoraše, sa obzirom na to da su bili oslobođeni teških radova i nad njima su ređe sprovođene egzekucije.
Muzej žrtava genocida
Međutim, to ne znači da su u potpunosti bili pošteđeni stradanja, a i „liječnički rad bio je vrlo naporan, odmora takoreći nije bilo“, kako je svedočio ugledni lekar iz Zemuna dr Arnold Šen, zatočenik Ustaške bolnice od septembra 1944. do aprila 1945. godine.
Sav liječnički rad kao i bolničarski vršili su zatočenici, koji su na taj rad u ustaš. bolnici upućeni iz logora, gde su pre toga boravili duže ili kraće vreme, nekoji još od godine 1941. Stalno se u kompleksu zgrada dograđivalo, rušilo, dizalo, popravljalo i usavršilo. Bolnička apoteka bila je krcato puna. Lekovi su nabavljeni u Zagrebu, ali velikim delom je materijal dospeo u bolnicu putem otimanja i pljačke civilnih apoteka, na pr: iz Novske, Nove Gradiške, Bos. Dubice itd. Rentgen aparat i veći deo medicinske aparature donesen je iz privatnih ordinacija likvidiranih jevrejskih liječnika na pr: dra Milana Sobra, iz hrv. Dubice, koji je u 9. mesecu 1942. otjeran u logor i tamo na strahoviti način zajedno sa ženom, kćeri i roditeljima žene izmrcavljeni poginuli. /iskopane su oči, jezici odrezani, uši i nos!!!/. Nisam mogao saznati koji su to ustaše izvršili po imenu, jedino da ih je u logor spravio poruč. Marjanović iz Hrv. Dubice, koji je posle navodno otišao u Nemačku.
Liječnici su morali obavljati i vanjsku službu, tj. vizite u mestu Jasenovcu kod bolesnih članova porodice ustaša, vazda uz pratnju oboružnog ustaše.
Logoraši iz ciglane dovedeni su na težak rad u ustašku bolnicu u 6 sati ujutro do 5 sati popodne. Za hranu su dobivali „puru“ kukuruzno brašno kuvano u vodi bez masti. Kriomice smo im davali hleba i cigareta, sebi odkinuvši, jer nismo mogli gledati kako su u podnevnom odmoru sa đubrišta izbirali otpatke hrane bolesnika. Njihovo slabljene i omršavljenje bilo je očito, dok ih nije nestalo, i došli su drugi ljudi na rad sa istom sudbinom. Razgovor s njima je bio najstrožije zabranjen, pod logorisanja. Za događaje u logoru saznali smo od kvalifikovanih radnika mehaničara i električara, koji su radili u našim prostorijama /bolesnič. sobama, laboratoriju, rengensobi/. U posljednje vreme ubijalo se je u logoru u manjim grupama, sve do velikog konačnog i jezovitog svršetka.
*Izvod iz Zapisnika o saslušanju dr. Arnolda Šena pred Zemaljskom komisijom za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača u Zagrebu od 15. 6. 1945.
